(fot. Marek Holzman)
prof. Jerzy Konorski (1903–1973) był wybitnym neurofizjologiem i neuropsychologiem, uczniem Iwana Pawłowa, współodkrywcą i badaczem odruchów warunkowych II typu zwanych także instrumentalnymi. Ukuł termin plastyczności synaptycznej i opracował teoretyczne podstawy procesów plastyczności, podobne do tych, które wkrótce zaproponował Donald Hebb. Konorski był twórcą szkoły neurofizjologicznej w Polsce, autorem wielu prac eksperymentalnych, napisał również dwie ważne książki. W Conditioned Reflexes and Neuron Organization (1948), opisał mechanizmy wytwarzania odruchów warunkowych i przedstawił teorię uczenia się asocjacyjnego (kojarzeniowego). W Integrative Activity of the Brain (1967), zrewidował swoje wczesne teorie dotyczące mechanizmów hamowania neuronalnego w mózgu, przedstawił teorię percepcji i motywacji, zaproponował koncepcję hierarchicznej organizacji mózgu i integracyjnej roli jednostek gnostycznych w jego funkcji.
Ustanowienie nagrody im. Jerzego Konorskiego
Inicjatywa utworzenia wspólnej, dorocznej nagrody Polskiego Towarzystwa Badań Układu Nerwowego i Komitetu Neurobiologii Polskiej Akademii Nauk na najlepszą, polską pracę badawczą z dziedziny neurobiologii była jednym z pierwszych działań nowopowstałego Komitetu Neurobiologii PAN. Bez większej dyskusji przyjęto nazwę odwołującą się do wybitnego polskiego badacza mózgu Jerzego Konorskiego. Podobne nagrody były już przyznawane przez inne środowiska naukowe, np. Nagroda Parnasa za najlepszą publikację z biochemii. To co wyróżniło Nagrodę Konorskiego to docenienie (a zatem i dopuszczenie do kandydowania) publikacji nie tylko autorów z polską afiliacją naukowa (tak jak ma to miejsce w przypadku nagrody Parnasa). Wyszliśmy z założenia, że przyciąganie innych uczonych, spoza Polski, do wspólnych badań stanowi szczególnie cenną aktywność naukową. Niemniej jednak w Regulaminie Nagrody Konorskiego wyraźnie zaznaczono, że chodzi o „pojedynczą, recenzowaną publikację - pracę doświadczalną, kliniczną lub teoretyczną, wykonaną w decydującej mierze w Polsce, a opublikowaną w jednym z czołowych, światowych czasopism naukowych. Komitet Neurobiologii od samego początku doskonale współdziałał z Polskim Towarzystwem Badań Układu Nerwowego, które przyjęło bardzo szybko pomysł wspólnego przyznawania Nagrody Konorskiego. Pierwszą Nagrodę przyznano w roku 2000. (autor: prof. Leszek Kaczmarek)
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2023
Kapituła nie przyznała nagrody.
Przyznano honorowe wyróżnienie trzem pracom:
Activation-induced chromatin reorganization in neurons depends on HDAC1 activity, autorzy: Agnieszka Grabowska, Hanna Sas-Nowosielska, Bartosz Wojtas, Dagmara Holm-Kaczmarek, Elzbieta Januszewicz, Yana Yushkevich, Iwona Czaban, Pawel Trzaskoma, Katarzyna Krawczyk, Bartłomiej Gielniewski, Ana Martin-Gonzalez, Robert Kuba Filipkowski, Krzysztof Hubert Olszynski, Tytus Bernaś, Andrzej Antoni Szczepankiewicz, Malgorzata Alicja Sliwinska, Tambudzai Kanhema, Clive R Bramham, Grzegorz Bokota, Dariusz Plewczyński, Grzegorz Marek Wilczynski, Adriana Magalska
SRF depletion in early life contributes to social interaction deficits in the adulthood, autorzy: Matylda Roszkowska, Anna Krysiak, Lena Majchrowicz, Karolina Nader, Anna Beroun, Piotr Michaluk, Martyna Pekala, Jacek Jaworski, Ludwika Kondrakiewicz, Alicja Puścian, Ewelina Knapska, Leszek Kaczmarek, Katarzyna Kalita
The Role of Glia Clocks in the Regulation of Sleep in Drosophila melanogaster; autorzy: Milena Damulewicz, Bartosz Doktór, Zbigniew Baster, Elżbieta Pyza.
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2022
Tytuł pracy: Single-cell RNA sequencing reveals functional heterogeneity of glioma-associated brain macrophages.
Autorzy: Natalia Ochocka, Pawel Segit, Kacper Adam Walentynowicz, Kamil Wojnicki, Salwador Cyranowski, Julian Swatler, Jakub Mieczkowski oraz Bozena Kaminska
Praca ukazała się w czasopiśmie Nature Communications, 2021 Feb 19;12(1):1151
Ponadto Kapituła zdecydowała o wyróżnieniu honorowym prac:
Distinct circuits in rat central amygdala for defensive behaviors evoked by socially signalled imminent versus remote danger; autorzy: Karolina Andraka, Kacper Kondrakiewicz, Karolina Rojek-Sito, Karolina Ziegart-Sadowska, Ksenia Meyza, Tomasz Nikolaev, Adam Hamed, Miron Kursa, MajaW ójcik, Konrad Danielewski, Marta Wiatrowska, Ewa Kublik, Marek Bekisz, Tomasz Lebitko, Daniel Duque, Tomasz Jaworski, Hubert Madej, Witold Konopka, Paweł Boguszewski, Ewelina Knapska;
Prevention of Epilepsy in Infants with Tuberous Sclerosis Complex in the EPISTOP Trial autorzy: Katarzyna Kotulska, David J. Kwiatkowski, Paolo Curatolo, Bernhard Weschke, Kate Riney, Floor Jansen, Martha Feucht, Pavel Krsek, Rima Nabbout, Anna C. Jansen, Konrad Wojdan, Kamil Sijko, Jagoda Głowacka-Walas, Julita Borkowska, Krzysztof Sadowski, Dorota Domańska-Pakieła, Romina Moavero, Christoph Hertzberg, Hanna Hulshof, Theresa Scholl, Barbora Benova, Eleonora Aronica, Jessie de Ridder, Lieven Lagae, Sergiusz Jóźwiak & EPISTOP Investigators;
Long-term plasticity of inhibitory synapses in the hippocampus and spatial learning depends on matrix metalloproteinase 3; autorzy: Grzegorz Wiera, Katarzyna Lebida, Anna Maria Lech, Patrycja Brzdąk, Inge Van Hove, Lies De Groef, Lieve Moons, Enrica Maria Petrini, Andrea Barberis, Jerzy W. Mozrzymas.
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2021
Tytuł pracy: Mitochondrial protein biogenesis in the synapse is supported by local translation.
Autorzy: Bozena Kuzniewska, Dominik Cysewski, Michal Wasilewski, Paulina Sakowska, Jacek Milek, Tomasz M Kulinski, Maciej Winiarski, Pawel Kozielewicz, Ewelina Knapska, Michal Dadlez, Agnieszka Chacinska, Andrzej Dziembowski, Magdalena Dziembowska. Praca ukazała się w czasopiśmie EMBO Reports, Volume 21, Issue 8, 5 August 2020:e48882
Ponadto Kapituła zdecydowała o wyróżnieniu honorowym prac:
TrkB hyperactivity contributes to brain dysconnectivity, epileptogenesis, and anxiety in zebrafish model of Tuberous Sclerosis Complex, autorzy: Kedra M, Banasiak K, Kisielewska K, Wolinska-Niziol L, Jaworski J, Zmorzynska J
Dynamic reconfiguration of functional brain networks during working memory training, autorzy: Finc K, Bonna K, He X, Lydon-Staley DM, Kühn S, Duch W, Bassett DS.
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2020
Tytuł pracy: Amot and Yap1 regulate neuronal dendritic tree complexity and locomotor coordination in mice
Autorzy: Katarzyna Rojek, Joanna Krzemień (równy udział 2 pierwszych autorek), Hubert Doleżyczka, Paweł Boguszewski, Leszek Kaczmarek, Witold Konopka, Marcin Rylski, Jacek Jaworski, Lars Holmgren i Tomasz J. Prószyński.
Praca ukazała się w czasopiśmie Plos Biology, 2019 May 1;17(5):e3000253
Ponadto Kapituła zdecydowała o wyróżnieniu honorowym pracy pt. Synaptic Potentiation at Basal and Apical Dendrites of Hippocampal Pyramidal Neurons Involves Activation of a Distinct Set of Extracellular and Intracellular Molecular Cues autorstwa Patrycji Brzdąk i Olgi Wójcickiej (równy udział 2 pierwszych autorek), Moniki Zaręby-Kozioł, Daniela Minge, Christiana Hennebergera, Jakuba Włodarczyka, Jerzego W Mozrzymasa i Tomasza Wójtowicza. Praca ukazała się w czasopiśmie Cerebral Cortex.
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2019
Tytuł pracy: Generation of silent synapses in dentate gyrus correlates with development of alcohol addiction
Autorzy: Anna Beroun, Maria Nalberczak-Skóra, Zofia Hardej, Małgorzata Piechota, Magdalena Ziółkowska, Anny Cały, Roberto Pagano, Katarzyna Radwańska
Praca ukazała się w czasopiśmie Neuropsychopharmacology, 2018 Sep;43(10):1989-1999
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2018
Tytuł pracy: Matrix Metalloproteinase-9 and Synaptic Plasticity in the Central Amygdala in Control of Alcohol-Seeking Behavior
Autorzy: Marzena Stefaniuk, Anna Beroun, Tomasz Lebitko, Olga Markiny, Szymon Łęski, Ksenia Meyza, Anna Grzywacz, Jerzy Samochowiec, Agnieszka Samochowiec, Katarzyna Radwańska, Leszek Kaczmarek
Praca ukazała się w czasopiśmie Biological Psychiatry, 2017 Jun 1;81(11):907-917
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2017
Tytuł pracy: Massive cortical reorganization in sighted Braille readers
Autorzy: Katarzyna Siuda-Krzywicka, Łukasz Bola, Małgorzata Paplinska, Ewa Sumera, Katarzyna Jednorog, Artur Marchewka, Magdalena W Sliwinska, Amir Amedi, Marcin Szwed
Praca ukazała się w czasopiśmie eLife, 2016 Mar 15;5:e10762
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2016
Kapituła nie przyznała nagrody.
Przyznano honorowe wyróżnienie pracy: "Inhibition of Tnf-a R1 signaling can rescue functional cortical plasticity impaired in early post-stroke period" autorstwa Moniki Liguz-Lecznar, Renaty Zakrzewskiej, Malgorzaty Kossut, opublikowanej w Neurobiology of Aging 36 (2015) 2877e2884.
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2015
Tytuł pracy: α1F64 Residue at GABAA Receptor Binding Site Is Involved in Gating by Influencing the Receptor Flipping Transitions
Autorzy: Marcin Szczot, Magdalena Kisiel, Marta M. Czyzewska, Jerzy W. Mozrzymas
Praca ukazała się w czasopiśmie Journal of Neuroscience, 2014 Feb 26;34(9):3193-209
Ponadto Kapituła zdecydowała o wyróżnieniu honorowym pracy pt. "Genetically encoded FRET-based biosensor for imaging MMP-9 activity". Autorami pracy są: Michał Stawarski, Izabela Rutkowska-Wlodarczyk, André Zeug, Monika Bijata, Hubert Madej, Leszek Kaczmarek, Jakub Wlodarczyk. Artykuł ukazał się w czasopismie Biomaterials 35(5):1402-10. doi: 10.1016/ j.biomaterials. 2013.11.033.
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2014
Autorzy: Urszula Wasik, Gabriela Schneider, Anna Mietelska-Porowska, Marcin Mazurkiewicza, Hanna Fabczak, Serge Weis, Claudia Zabke, Charles R. Harrington, Anna Filipek, Grazyna Niewiadomska
Praca ukazała się w czasopiśmie Neurobiology of Aging 34 (2013) 1380-1388
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2013
Tytuł pracy: MicroRNA-301a regulation of a T-helper 17 immune response controls autoimmune demyelination
Autorzy: Marcin P Mycko, Maria Cichalewska, Agnieszka Machlanska, Hanna Cwiklinska, Magdalena Mariasiewicz, Krzysztof W Selmaj
Praca ukazała się w czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 2012 May 15;109(20):E1248-57. doi: 10.1073/pnas.1114325109. Epub 2012 Apr 18.
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2012
Tytuł pracy: Forgetting of emotional information is hard: an fMRI study of directed forgetting
Autorzy: Anna Nowicka, Artur Marchewka, Katarzyna Jednoróg, Pawel Tacikowski, André Brechmann
Praca ukazała się w czasopiśmie Cerebral Cortex 2011 Mar;21(3):539-49. doi: 10.1093/cercor/bhq117. Epub 2010 Jun 27.
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2011
Autorzy: Marta Barbara Wisniewska, Katarzyna Misztal, Wojciech Michowski, Marcin Szczot, Elzbieta Purta, Wieslawa Lesniak, Monika E Klejman, Michal Dabrowski, Robert K Filipkowski, Andrzej Nagalski, Jerzy W Mozrzymas, Jacek Kuznicki
Praca ukazała się w czasopiśmie Journal of Neuroscience. 2010 Apr 7;30(14):4957-69. doi: 10.1523/JNEUROSCI.1425-09.2010.
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2010
Autorzy: Ilona Obara, Jan Rodriguez Parkitna, Michal Korostynski, Wioletta Makuch, Dorota Kaminska, Barbara Przewlocka, Ryszard Przewlocki
Praca ukazała się w czasopiśmie Pain 2009 Feb;141(3):283-291. doi: 10.1016/j.pain.2008.12.006. Epub 2009 Jan 14.
Nagroda im. Jerzego Konorskiego 2009
Tytuł pracy: Important role of matrix metalloproteinase 9 in epileptogenesis
Autorzy: Grzegorz M Wilczynski, Filip A Konopacki, Ewa Wilczek, Zofia Lasiecka, Adam Gorlewicz, Piotr Michaluk, Marcin Wawrzyniak, Monika Malinowska, Pawel Okulski, Lukasz R Kolodziej, Witold Konopka, Kamila Duniec, Barbara Mioduszewska, Evgeni Nikolaev, Agnieszka Walczak, Dorota Owczarek, Dariusz C Gorecki, Werner Zuschratter, Ole Petter Ottersen, Leszek Kaczmarek
Praca ukazała się w czasopiśmie Journal of Cell Biology. 2008 Mar 10;180(5):1021-35. doi: 10.1083/jcb.200708213.